Elie Nadelman (1882 – 1946) jest uznawany na świecie za jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy 1. połowy XX w., pioniera wielu nurtów sztuki, prekursora Art Deco. Jego sztuka znajduje się we wszystkich najbardziej znaczących muzeach, głównie w Stanach Zjednoczonych i Francji. Niestety w Polsce dotychczas miała miejsce jedynie jedna wystawa tego artysty, w roku 2004 w Królikarni, oddziale Muzeum Narodowe w Warszawie. Teraz tę wybitną twórczość przybliży polskiemu odbiorcy wystawa dzieł Nadelmana, którą od 10 maja do 10 września 2022 roku będzie można oglądać w Wejman Gallery w Warszawie.
Dzięki staraniom Fundacji Art & Modern na ekspozycji zaprezentowane zostaną dwie unikatowe, wykonane w karraryjskim marmurze Idealne głowy, które powstały podczas pobytu Nadelmana w Paryżu w latach 1904-1911. Towarzyszyć im będą rysunki i grafiki odzwierciedlające prowadzone przez artystę poszukiwania doskonałej formy i linii, a w konsekwencji idealnego piękna. Piękna, które tak bardzo zachwyciło potentatkę kosmetyczną Helenę Rubinstein, że w 1911 roku kupiła wszystkie prace
z londyńskiej wystawy artysty. Dzieł zapowiadających Art Deco, które zdominuje europejską i amerykańską estetykę dopiero 20 lat później, w okresie międzywojennym.
Mieszkając w Paryżu, Nadelman przyjaźnił się z wybitnymi przedstawicielami świata sztuki m.in. z André Salmonem, Amedeo Modiglianim, Gertrude i Leo Steinem, a w środowisku polskiej kolonii artystycznej utrzymywał bliskie relacje z Leopoldem Gottliebem, Melą Muter, Gustawem Gwozdeckim, Eugeniuszem Zakiem, Louisem Marcoussisem oraz wieloma innymi artystami. W jego pracowni bywał Pablo Picasso, który podziwiał jego eksperymenty formalne.
Przygotowany został również bogato ilustrowany katalog zawierający eseje na temat artysty i jego znaczenia dla sztuki XX wieku, a także zorganizowane zostaną warsztaty plastyczne połączone z oprowadzaniem po ekspozycji.
Głowa idealna, ok. 1908 – 1911, marmur Bianco Carrara, wym. 32,00 x 24,00 x 19,00 cm
Elie (Eli, Eliasz) Nadelman urodził się 1882 roku w zasymilowanej żydowskiej rodzinie w Warszawie. Studiował w warszawskiej Klasie Rysunkowej, utworzonej po zamknięciu Warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W roku 1904 wyjechał na kilka miesięcy do Monachium, gdzie zwiedzał muzea i ośrodki kultury. Silny wpływ wywarła na niego rzeźba antyczna, którą studiował w Gliptotece. W tym czasie wykonał rysunek Chopina, zdobywając III miejsce w konkursie paryskiego czasopisma „Sztuka”, co przyczyniło się w znacznym stopniu do zmiany miejsca zamieszkania na Paryż. Już w 1909 roku odbyła się jego pierwsza indywidualna wystawa w najnowocześniejszej wówczas Galerie Druet, zakończona dużym sukcesem i wychwala przez ówczesną krytykę.
W 1911 roku odbyła się kolejna indywidualna ekspozycja. Tym razem w Paterson’s Gallery w Londynie. Wszystkie prace zostały zakupione przez Helenę Rubinstein, która otoczyła artystę swoim mecenatem i pomogła mu przedostać się z Londynu do Nowego Jorku po wybuchu I wojny światowej. W Stanach Zjednoczonych twórczość Nadelmana poznano jeszcze przed jego przyjazdem, bowiem jego prace prezentowane były w 1913 roku w Nowym Jorku na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Nowoczesnej The Armory Show. Był on jednym z dwóch polskich twórców, którzy dostąpili zaszczytu udziału w tym historycznym wydarzeniu. Rzeźbiarz został doceniony przez amerykańską publiczność oraz muzea, które coraz liczniej zaczęły nabywać jego dzieła.
Podczas II wojny światowej pomagał członkom swojej rodziny oraz polskim i paryskim przyjaciołom. Od swojego syna Jana, walczącego w Europie, otrzymywał coraz tragiczniejsze wieści o losach rodziny w okupowanej Polsce. Elie Nadelman odebrał sobie życie w swej pracowni w Alderbrook w 1946 roku. Dwa lata później nowojorskie Museum of Moden Art zorganizowało wystawę retrospektywną jego prac.
Partner Fundacja PZU.
Współpraca:
Archiwum Emigracji w Toruniu, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Magazyn Sztuk OKO.
Patronat medialny:
RMF Classic, Rynek i sztuka, Dobre Wnętrze, Urzadzamy.pl, Artluk, Linia Prosta.
