Piszę ten tekst trzymając przed sobą nową, jaskrawopomarańczową książkę o metodach nauczania typografii w Polsce. Została wydana w niewielkim nakładzie – 550 sztuk przez Pracownię Liternictwa i Typografii, działającą na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Publikacja to zbiór refleksji oraz kompendium metod dydaktycznych wykładowców z wyższych uczelni artystycznych w Polsce. Stanowi podsumowanie konferencji „Dydaktyka typografii. Uczyć litery/uczyć literą”, którą miałam przyjemność współorganizować razem z prof. Wojciechem Regulskim i Pawłem Krzywdziakiem. Konferencja miała miejsce na auli ASP w Krakowie, 13 kwietnia 2018 roku. Zbiegła się z jubileuszem 200-lecia Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a wydanie publikacji z 90-leciem istnienia Pracowni Liternictwa i Typografii na uczelni.
Pomysł na organizację takiego wydarzenia, pojawił się już kilka lat temu. Podczas długich rozmów, wielokrotnie przewijał się problem zmieniających się metod dydaktycznych w zakresie nauczania liternictwa i typografii. Pojawiła się potrzeba konfrontacji własnych metod nauczania z wypracowanymi przez innych wykładowców.
![](http://liniaprosta.com/wp-content/uploads/2020/03/9-1024x683.jpg)
Postanowiliśmy zaprosić do dyskusji pedagogów z wyższych uczelni artystycznych w Polsce. Na konferencji mieliśmy przyjemność gościć prelegentów: z Katowic, Wrocławia, Poznania, Gdańska, Łodzi, Warszawy i Krakowa.
Wystąpili:
dr Ada Pawlikowska, Pracownia Liternictwa i Typografii (studia stacjonarne), ASP w Gdańsku, mgr Piotr Białas, Pracownia Liternictwa i Typografii (studia niestacjonarne), ASP w Gdańsku,
prof. Łukasz Chmielewski, Pracownia Projektowania Krojów Pism i Kaligrafii, ASP w Łodzi,
prof. dr hab. Krzysztof Kochnowicz, Pracownia Projektowania Litery, Uniwersytet Artystyczny (dawniej ASP) w Poznaniu,
dr Aleksandra Kot, dr Ryszard Kajzer i dr Marcin Władyka, Pracownia Typografii dla studentów I-II roku, ASP w Warszawie,
mgr Justyna Czerniakowska, Pracownia Komunikacji Wizualnej i Projektowania Plakatu dla studentów III-IV roku, ASP w Warszawie,
mgr Maciej Majchrzak, Pracownia Projektowania Pism i Form Wydawniczych, ASP we Wrocławiu,
dr Agnieszka Ziemiszewska, Pracownia Typografii i Liternictwa dla studentów I-II roku, Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych w Warszawie,
prof. Tomasz Bierkowski, Pracownia Liternictwa i Typografii, ASP w Katowicach,
prof. Wojciech Regulski, mgr Paweł Krzywdziak i mgr Zofia Dziurawiec, Pracownia Liternictwa i Typografii, ASP w Krakowie.
Wszystkie prezentacje dostępne są na kanale YouTube Pracowni Liternictwa i Typografii ASP w Krakowie.
![](http://liniaprosta.com/wp-content/uploads/2020/03/5-1024x683.jpg)
Wystąpienia rozpoczynały się od krótkiego omówienia specyfiki pracowni – liczby studentów, częstotliwości i długości zajęć w tygodniu, etapu nauki. Te czynniki w większości determinują program kształcenia liternictwa i typografii na wydziałach.
W prezentacjach przedstawione zostały cele dydaktyczne oraz umiejętności, które powinni nabyć absolwenci po ukończeniu kursu w ramach pracowni. Dodatkowo, omówiono sposoby kształcenia na przykładach konkretnych zadań, jakie przygotowują studenci w ramach zajęć.
![](http://liniaprosta.com/wp-content/uploads/2020/03/7-1024x683.jpg)
Należy docenić niezwykłą różnorodność sposobów nauczania podobnych zagadnień oraz wysoki poziom ich realizacji. Każda z prac cechowała się wyszukanym konceptem oraz świadomie i konsekwentnie przeprowadzoną ścieżką projektową. Świadczy to o ogromnym zaangażowaniu studentów i pedagogów we własną pracę.
Niezwykle ciekawe okazały się metody dydaktyczne, które znacznie odbiegały od standardowego systemu szkolnego nauki na zasadach relacji mistrz – uczeń. Studenci, poprzez doświadczenie i bezpośrednie zaangażowanie się w zajęcia, samodzielnie dochodzili do nowych wniosków i refleksji. W ten sposób prowadzący zachęcali studentów do zainteresowania się przedmiotem i do samodzielnego zgłębiania dalszej wiedzy.
![](http://liniaprosta.com/wp-content/uploads/2020/03/10-1024x683.jpg)
![](http://liniaprosta.com/wp-content/uploads/2020/03/8-1024x683.jpg)
Wystąpieniom towarzyszyła refleksja nad tym, czy za pomocą litery jesteśmy w stanie uczyć projektowania i sztuki lub dyskutować o emocjach. Czy w projektowaniu liter i typografii jest miejsce na eksperyment i artystyczne działania? Jak, mimo ograniczeń technicznych, uczyć nowych narzędzi? Jak dostosować się do zmieniającej się technologii i społeczeństwa? Jak uczyć i jak porozumieć się z nowym pokoleniem?
Wnioski i spostrzeżenia oraz skrótowe wystąpienia pedagogów zostały podsumowane we wspomnianej publikacji.
![](http://liniaprosta.com/wp-content/uploads/2020/03/14-1024x683.jpg)
Konferencja stała się punktem wyjścia dla dalszych dyskusji nad przyszłością dydaktyki projektowania oraz potrzebą stałego dopasowywania programów nauczania do nowych pokoleń studentów. Coraz więcej mówi się o zrywaniu z tradycyjnymi metodami kształcenia i o transformacji systemu szkolnictwa. Mimo tych aktualizacji i wszelkiego dostosowywania się do współczesnego świata, pewne wartości i cele kształcenia pozostają niezmienne. Rolą współczesnych pedagogów jest wyznaczenie kierunku dalszego kształcenia oraz wskazanie celu i drogi rozwoju.
![](http://liniaprosta.com/wp-content/uploads/2020/03/15-1024x683.jpg)
Mam nadzieję, że konferencja będzie początkiem szerszej współpracy pomiędzy pracowniami liternictwa i typografii w Polsce, a publikacja stanie się inspiracją dla kolejnych pedagogów do tworzenia nowych programów nauczania nie tylko w zakresie liternictwa i typografii, ale również w szeroko rozumianym projektowaniu graficznym.
Publikacja dostępna do pobrania na stronie: grafika.asp.krakow.pl/publikacje