Nie szata zdobi festiwal

… a jednak spojrzenie na festiwal wybranych polskich filmów fabularnych jakim jest Tarnowska Nagroda Filmowa od strony jego oprawy wizualnej również może być interesujące.

Niedawno zakończyła się kolejna, 30. edycja Tarnowskiej Nagrody Filmowej – najstarszego po Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni pokazu promującego polskie kino. Pierwsza edycja miała miejsce w 1987 roku. Od wielu lat organizatorem festiwalu jest Tarnowskie Centrum Kultury, natomiast odbiorcą szeroka grupa widzów, bo zarówno dzieci, młodzież jak i dorośli. Festiwal nie tylko promuje i upowszechnia dorobek polskiej kinematografii, ale również jest okazją do spotkań z artystami i twórcami filmu, ludźmi, którzy swoim talentem i pasją wzbogacają dorobek polskiej sztuki filmowej.

O festiwalu mówi się najczęściej podkreślając jego ciepły, przyjazny klimat. Dużo mówi się o TNF również w kontekście rozszerzającej się z roku na rok oferty programowej. Jest coraz więcej koncertów, stały konkurs kina dziecięcego, film animowany, dokumentalny a także wystawy, spotkania i debaty – to wszystko oczywiście obok głównego nurtu – pokazu konkursowego polskich filmów fabularnych. Myślę, że warto również wspomnieć o wzbogacającej się z każdą kolejną edycją oprawie wizualnej festiwalu. Jubileuszowa, 25. edycja była okazją do przybliżenia sympatykom festiwalu jego historii, również historii plakatu promującego to wydarzenie. Ze wzruszeniem patrzyliśmy na skromną oprawę graficzną pierwszych edycji, pierwsze afisze, plakaty. Natomiast ostatnie dziesięć lat to zdecydowana i konsekwentna zmiana koncepcji i nowy pomysł na wizualną stronę festiwalu. Organizatorzy przyjęli zasadę, że każdego roku zapraszają do współpracy innego uznanego twórcę plakatu. Cała oprawa graficzna, druki, reklama, opiera się i nawiązuje do konwencji plakatu głównego. Dlatego każda z kolejnych edycji TNF posiada swój niepowtarzalny charakter, inną oprawę plastyczną. W takiej koncepcji kryje się element zaskoczenia, niespodzianki. Każdego roku festiwal wygląda inaczej. Organizatorzy zapraszają do współpracy uznanego plakacistę zapewne mając na uwadze również fakt, że jest to element wpływający na podniesienie znaczenia i prestiżu festiwalu.

Zaproszenie do współpracy z Tarnowską Nagrodą Filmową przyjęło wielu znanych polskich artystów. Plakat do 15. edycji TNF w 2001 roku zaprojektował twórca Dudiego i Pokraka, malarz Andrzej Dudziński, a w roku 2005 autorem plakatu Tarnowskiej Nagrody Filmowej był jeden z twórców tzw. Polskiej Szkoły Plakatu, autor blisko tysiąca plakatów, afiszy filmowych i teatralnych, Waldemar Świerzy. Plakat do 20. TNF zaprojektował Piotr Dumała – reżyser i scenarzysta filmów animowanych, a w następnym roku na współpracę z TNF zdecydował się Lech Majewski. Urodzony w Tarnowie, uważany przez krytyków za czołowego malarza swojego pokolenia, Wilhelm Sasnal jest autorem plakatu do 22. edycji. Dynamiczne kompozycje Andrzeja Pągowskiego wielokrotnie zapowiadały ważne wydarzenia kulturalne w tym również tarnowski festiwal. Andrzej Pągowski jest też autorem plakatu Kina Młodego Widza – imprezy towarzyszącej festiwalowi. W tym roku do opracowania nowego plakatu Kina Młodego Widza, Tarnowskie Centrum Kultury zaprosiło studentów Instytutu Sztuki PWSZ w Tarnowie. Efektem tego przedsięwzięcia jest nowy plakat kierowany do najmłodszej publiczności autorstwa studentki Agaty Kowalskiej.

24. edycja Tarnowskiej Nagrody Filmowej to plakat w zupełnie innej konwencji autorstwa Rafała Olbińskiego. Autor sam mówi, że maluje obrazy, które zawierają aspekty plakatu, a podobnie jak dobry obraz – dobry plakat się pamięta. Zatrzymuje naszą uwagę a potem zmusza do myślenia. W roku 2011 do współpracy zaproszono innego twórcę, reprezentanta Polskiej Szkoły Plakatu – Rosława Szaybo. Kolejne dwie edycje festiwalu to duża wizualna zmiana ponieważ autorami kolejnych plakatów zostali Piotr Młodożeniec oraz Edward Dwurnik, jedna z najbardziej rozpoznawalnych osobowości sztuki współczesnej. Dwurnik w swojej propozycji festiwalowego plakatu wykorzystał jeden z obrazów namalowanych podczas pleneru w Tarnowie.

W roku 2014 organizatorzy nieco odstąpili od przyjętej koncepcji i do wykonania plakatu zaproszono operatora filmowego Artura Reinharta. Oprawa plastyczna kolejnej 29. edycji festiwalu została zaprojektowana przez polskiego fotografika mieszkającego i pracującego w Nowym Jorku, Ryszarda Horowitza. Swój udział w historii plakatu TNF ma również syn Ryszarda Horowitza – Daniel Horowitz. Zaprojektował on plakat do 18. edycji festiwalu. W tym roku, do grona plakacistów Tarnowskiej Nagrody Filmowej dołączył litewski artysta Stasys Eidrigevicius. Z tegorocznego plakatu patrzą na nas charakterystyczne dla Stasysa duże dziecięce oczy.
Tradycją kolejnych wydań Tarnowskiej Nagrody Filmowej są wystawy towarzyszące festiwalowi, między innymi wystawa plakatów autorstwa twórcy szaty graficznej danej edycji.

Przez kilka lat miałam przyjemność współpracować z TNF i co roku z lekkim niepokojem ale i ogromną ciekawością czekałam na plakat główny festiwalu. Każda edycja to nowe wyzwanie także dla grafika współpracującego z tą filmową imprezą. Pani Anna Grygiel dyrektor Tarnowskiej Nagrody Filmowej na pewno ma już plany na przyszłość, ale jak zwykle o tym kto będzie autorem plakatu do kolejnej edycji dowiemy się dopiero w stosownym czasie.